فرآیند های شستشوی در صنایع لبنی
در یک کارخانه تولید کننده شیر، نظافت کامل و ضد عفونی تجهیزات یکی از مراحل مهم و اساسی در
عملیات تولید است. شرایط نامناسب بهداشتی میتواند عواقب بسیار خطرناکی را به دنبال داشته باشد
زیرا شیر یک ماده غذایی کامل بوده و باکتریها میتوانند به سرعت در آن افزایش یابند. میکروارگانیسم ها
به دنبال تماس شیر با سطوح کثیف مخازن، لوله ها و تجهیزات تولید و یا در نتیجه تماس با دست و لباس
کارگران که بهداشت را رعایت نمیکنند وارد این ماده غذایی میگردند. در زمانی که تولید زیاد بوده و
محصول کارخانه بطور وسیعی توزیع میشود، این پدیده سرمایه زیادی در معرض خطر قرار داده و تنها یک
اشتباه در عملیات شستشو میتواند موجب هدر رفتن حجم بسیار زیادی از محصول گردد.
امروزه روشهای نظافت، شستشو و ضدعفونی در صنایع شیر توسعه و پیشرفت زیادی پیدا کرده و روز بروز بر
تعداد مواد ضدغفونی کننده و پاک کننده مناسب که به بازار عرضه میگردند اضافه میشود و از طرفی
کمبود نیروی انسانی و فشار اقتصادی روند مکانیکی شدن و خودکار شدن عملیات شستشو را سرعت
بخشیده است.
قسمت اساسی در طراحی کارخانه فرایند مواد غذایی ترتیب تمیز کردن لوازم در تماس با فرآورده های
غذایی است. در تولید مواد غذایی حفظ بالاترین شرایط بهداشتی یک ضرورت است که میبایست،
جزء ارکان اصلی تولید در نظر گرفته شود. این امر مبتنی بر لزوم شرایط بهداشتی در ملزومات و تولیدات
است. این التزام را میتوان در سه بخش زیر خلاصه نمود:
التزام تجاری
از بدیهیات یک تجارت موفق کیفیت بالای محصول و نگهداری مناسب و عاری بودن محصول از مواد آسیب
رسان به سلامتی انسان است که بر این اساس مشتری ها همیشه سراغ محصولات با کیفیت خواهند رفت و
برعکس یک محصول آلوده و یا کیفیت پایین مرتباً در معرض شکایت مشتری قرار داشته و برگشت آن به
کارخانه اجتناب ناپذیر است و در عین حال به اعتبار و آبروی محصول آسیب جدی وارد میآورد.
التزام اخلاقی
بیشتر مصرف کننده ها هرگز کارخانه یا چگونگی تولید فرآورده غذایی را ندیده اند و اعتماد آنها بر شهرت و
اعتبار شرکت یا کارخانه تولید کننده است. مسلم است که عملیات تولید تحت تمیزترین شرایط توسط
کارکنان آموزش دیده که به طور مداوم از شرایط بهداشتی آگاه هستند انجام میشود
التزام قانونی
کوشش قانون برای حفاظت از مصرف کننده و خریدار در راستای حفظ سلامتی و ثبات کیفیت است.
سهل انگاری در عمل به التزامات و قوانین ملی یا محلی عواقب شدیدی را به همراه داشته و برخوردهای
بسیار جدی را برای خاطی دربر دارداهداف تمیز کردن
براساس اهمیت نتایج حاصله از تمیز کردن میتوان درجات زیر را برای انواع تمیز کردن قائل شد:
• پاکیزگی فیزیکی- حذف تمام آلودگی های قابل مشاهده از سطوح
• پاکیزگی شیمیایی- حذف آلودگی های قابل مشاهده و هم چنین باقیمانده میکروسکوپی که ممکن
است فقط مزه یا بوی قابل تشخیص داشته اما با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نباشند
• پاکیزگی باکتریولوژیکی- به وسیله استفاده از مواد ضد عفونی قابل دستیابی است.
• پاکیزگی استریل-نابودی تمام میکروارگانیزم ها
توجه به این نکته مهم است که نمیتوان ملزومات را فقط به طور باکتریولوژیکی بدون نیاز به پاکیزگی
فیزیکی یا شیمیایی تمیز نمود. اگر به طور روزمره سطوح مورد نظر تحت تمیز شدن فیزیکی قرار داده شوند،
دستیابی به تمیزسازی باکترولوژیکی ساده تر خواهد بود
همیشه در صنایع لبنی هدف از عملیات تمیز کردن دستیابی به هر دو پاکیزگی شیمیایی و باکتریولوژیکی
است. بنابراین سطوح ابزارها ابتدا تماماً با مواد شوینده شیمیایی تمیز شده و سپس ضدعفونی میگردند.